S&P500 varantları için dayanak varlık, SPX koduyla gösterilen Standard and Poor’s 500 Endeksi olarak belirlenmiştir. Söz konusu endeks piyasa değerine göre ağırlıklandırılmış ve çoğunluğu ABD menşeli 500 paydan olusmaktadır. S&P500 Endeksi ABD ekonomisini oluşturan ana sektörlerin genel durumunu özetleyen bir gösterge olarak kabul edilmektedir. Bu endeks üzerine yazılmış pek çok opsiyon, BYF ve yapılandırılmış araç gerek borsalarda gerekse de tezgah üstünde işlem görmektedir.

Dow Jones, Dow Jones Industrial ve Dow 30 olarak da bilinen, ilk yayını 26 Mayıs 1896’da yapılan Dow Jones Industrial Average (kısaca: DJIA) dünyadaki en eski ve en çok takip edilen endekslerden biridir. ABD'de işlem gören en büyük 30 paydan oluşan endeks General Electric, Disney, ExxonMobil ve Microsoft gibi dünya çapında şirketleri kapsamaktadır. Uluslararası piyasalarda borsa yatırım fonları, opsiyon kontratları ve vadeli işlem kontratlarıyla kolayca yatırım yapılabilen endeks artık X-markets varantları sayesinde Türk yatırımcıları için de kolayca erişilebilir hale geldi.

31 Ocak 1985 tarihinde faaliyete geçen NASDAQ 100 endeksi Nasdaq borsasında kote olmuş finansal olmayan en büyük 100 menkul kıymeti içerir. Endeks, bilgisayar donanım ve yazılımı, telekominikasyon, toptan/perakende ticaret ve biyoteknoloji ile ilgili büyük sanayi gruplarını içerir. Amerika’daki diğer endekslerden farklı olarak Amerikan kuruluşu olmayan şirketleri de içermektedir.

EURO STOXX 50 endeksi, Euro Bölgesinin önde gelen sektörlerinin liderlerini temsil eden bir endeks sağlama hedefiyle ilk defa 1998’de hesaplanmaya başlanmıştır ve günümüzde Avrupa’daki en büyük ve en likit 50 payı içerir. Eurex’te işlem gören Euro Stoxx 50 endeksine dayalı vadeli işlem ve opsiyon kontratları Avrupa’nın ve dünyanın en likit türev ürünleri arasındadır. Airbus, Axa, BBVA, Deutsche Bank, L’oreal, Total ve Volkswagen EURO STOXX 50 endeksine dahil olan şirketler arasındadır.

DAX Endeksi Frankfurt Borsası’nda işlem gören en büyük 30 paydan oluşturulmuş bir toplam getiri endeksidir. Alman piyasasının gösterge pay endeksi olarak değerlendirilmektedir. Avrupa borsalarında bu endeks üzerine yazılmış çok sayıda yapılandırılmış araç işlem görmektedir. DAX Endeksi Deutsche Boerse tarafından hesaplanıp yayımlanmaktadır.

Kısaca FTSE ya da Footsie olarak da bilinen ve 3 Ocak 1984 tarihinde faaliyete geçen FTSE 100 endeksi Londra Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem gören ve en yüksek piyasa değerine sahip olan 100 şirketin payını içerir. En yaygın olarak kullanılan pay endekslerinden biri olmanın yanı sıra aynı zamanda İngiltere şirketler hukukuna tabii olan şirketlerin refahının da ölçüsü olarak görülür.

1950 yılında Nihon Keizai Shimbun (Nikkei) gazetesi tarafından günlük olarak hesaplanmaya başlayan Nikkei 225 Endeksi, Japonya ekonomisinin temel göstergelerinden biri olarak kabul edilmektedir. Tokyo Borsası’nda işlem gören çeşitli alanlarda faaliyet gösteren ve sektörün en büyük 225 şirketinin paylarını içeren bir endekstir.

Yurtiçi dayanak varlıklara dayalı hisse ve endeks varantlarını fiyatlarken altı değişken etkili olmaktadır. Bu değişkenler; kullanım fiyatı, vadeye kalan gün sayısı, dayanak varlık spot fiyatı, faiz beklentisi, oynaklık beklentisi ve temettü beklentisidir. Yurtiçi dayanak varlıklara dayalı varantlardan farklı olarak, yurtdışı endekslere dayalı varantların Türk Lirasi bazında fiyatlarken kur seviyesi, yedinci değişken olarak fiyatlamaya yansır. Döviz kurunun fiyata yansıması varantın primi (diğer bir deyişle piyasa değeri) seviyesinde olacaktır. Deutsche Bank, uluslararası literatürde “out-of-currency” diye adlandırılan yöntemi kullanmaktadır. Bu yöntemde kısaca varant, dayanak varlığın işlem gördüğü kur cinsinden fiyatlanmakta, bu fiyat piyasa yapıcılığıyla borsaya kotasyonu sağlanırken o andaki güncel kur ile çarpılarak Türk Lirası'na çevrilmektedir. Bir anlamda fiyatlama altı değişkene bağlı olarak dayanak kuru cinsinden yapılmakta, işlemler ve uzlaşma Türk Lirası cinsinden hayata geçirilmektedir.

Varantların vade sonu fiyatını belirlerken hem dayanak varlığın referans fiyatı hem de kur seviyesi belirleyici olmaktadır. Yurtdışı endeks varantlarında, saat farklarından ve TCMB kuru da gün boyunca değişik saatlerde alınacak örneklerle hesaplandığı için, son işlem günü itfa gününden bir gün önce olmaktadır. Özetlemek gerekirse vade sonundaki yapı aşağıdaki gibi olacaktır:

           T-1: Son işlem günü

           T: Vadenin son günü – (genellikle yurtiçi dayanak varlıklı varantlara uygun şekilde vade ayının son işlem günü)

           T+1: Takasın tamamlanması

           T+2: Değerde biten varantlarda ödeme günü.

Yurtdışı endekslere dayalı varantlar, tüm varantlar gibi Borsa İstanbul Kurumsal Ürünler Pazarı’nda Pay Piyasası sürekli müzayede seans saatleri içerisinde işlem görür (09:35-12:30 / 14:15-17:30).

Yatırımcılar diğer varantlarda olduğu gibi risk bildirim formununu okuyup imzaladıktan sonra aracı kurum veya bankası üzerinden bu varantları alıp satabilir.

İşlem gören pay ve pay endekslerine dayalı olarak ihraç edilen ve Borsa İstanbul'da işlem gören aracı kuruluş varantlarından elde edilen gelirler üzerinden %0 oranında tevkifat uygulanmaktadır. Ancak bu kapsamda olmayan aracı kuruluş varantlarının gelirleri genel hükümler çerçevesinde tevkifata tabi tutulabilmektedir. Bu doğrultuda, ihraç edilen yurtdışı endekslere dayalı aracı kuruluş varantları da genel hükümler çerçevesinde %10 stopaja tabi olabilir. Yatırımcıların bu konuda ilgili bilgiyi vergi danışmanlarından temin edebilirler.

• Yatırımcı kur farklılıklarından doğacak risklere maruz kalabilir.
• Yatırımcılar ilgili yurtdışı endeksin vadeli kontratı işlem görmeye devam etse bile Borsa İstanbul Kurumsal Ürünler Pazarı’nın kapalı olduğu saatlerde varantı alıp satamayacağından dolayı karşılaşabileceği riskleri de göz önünde bulundurmalıdır.
• Varantların vadesi sınırlıdır. Vade içinde beklenti gerçekleşmezse yapılan tüm yatırım kaybedilebilir.
• Yatırımcılar ihraççının karşı taraf riskini alırlar.